Sztuka sakralna. 50-lecie twórczości artystycznej. Katalog

Wkład artystyczny księdza Tadeusza Furdyny w rozwój polskiej sztuki sakralnej jest niezaprzeczalny. Artysta ze swoimi nowatorskimi pomysłami, determinacją godną dawnych mistrzów i zapałem do tytanicznej pracy – z czego zaczynamy dopiero zdawać sobie powoli sprawę – konsekwentnie ratuje przed grożącym jej upadkiem polską sztukę sakralną we wnętrzach współczesnych świątyń.

Artysta od samego początku swej drogi twórczej starał się realizować w sztuce pragnienie papieża Jana XXIII, oczekującego od Vaticanum Secundum „świeżego powiewu powietrza dla Kościoła”. W zakresie organizowania przestrzeni liturgicznej świątyń, twórczość księdza Furdyny jest wypełnieniem wnętrz współczesnych kościołów jasnym światłem współczesnej sztuki. Wszelkie bowiem próby wprowadzenia do nich akademicko-teatralnych form sztuki dawnej kończą się, jak to mamy niestety nieraz okazję obserwować, kompletnym fiaskiem artystycznym.

Każda z całościowych aranżacji wnętrz sakralnych posiada swój własny, odrębny język stylistyczno-formalny, zależny często od charakteru architektury, stylistycznego genius loci danego miasta i miejsca, wezwania świątyni i duchowości opiekujących się nią zgromadzenia zakonnego czy wspólnoty parafialnej. Są to zwykle kompletne aranżacje przestrzeni kościelnych, które artysta ubiera w jednolitą stylistykę, którym nadaje odrębny, całościowy nastrój. Taki furdynowski Gesamtkunstwerk sztuki sakralnej prof. Grzegorz Sztabiński nazwał kiedyś zamierzeniem totalnym. W istocie, chodzi bowiem o takie wypełnienie wnętrza świątyni formą artystyczną, aby ogarniała wiernego i zarazem widza swoją obecnością w sposób możliwie wszechstronny, najpełniejszy, skończony, aby tworzyła przestrzeń głębokich przeżyć religijnych także przez wszechogarniające oddziaływanie sztuki.

Takie działanie jest czymś niezwykle trudnym, ale i czymś godnym podziwu w czasach dzisiejszych, przy braku kanonu sztuki sakralnej, gdy obserwujemy z jednej strony całkowicie asakralny formalizm w niektórych wnętrzach kościołów współczesnych, na siłę awangardowo projektowanych (gdy nie mamy pewności, czy jesteśmy we wnętrzu świątyni, w hali zakładu przemysłowego czy na dworcu kolejowym), z drugiej zaś strony brak wszelkiej dopuszczalnej formy we wnętrzach kościelnych wyposażonych w kicz dewocyjny wyrobu prowincjonalnego, ludowego czy rzemieślniczego. Artystyczne znaczenie i wymiar duchowy wystrojów wnętrz sakralnych projektowanych przez artystę-kapłana są dla nas szczególnie jasne, gdy stajemy wobec małości i miałkości tych dzieł sztuki sakralnej, które usiłują tworzyć współcześni artyści świeccy, dla których dotarcie do źródeł inspiracji sztuki sakralnej staje się częstokroć, wobec laicyzacji dzisiejszej rzeczywistości, wysiłkiem nie do pokonania.