Prawda podstawą wspólnoty

O moralności i wychowaniu dużo się obecnie mówi. Można jednak odnieść wrażenie, że im więcej wzniosłych słów, tym mniej one znaczą. I tak bywa i w nauce, i w życiu codziennym. Zwykle jest też tak, że praktyka i teoria rzadko się we współczesnym życiu dopełniają, niekiedy nawet przeciwstawiane są sobie.

Działalność praktyczna często obywa się bez teorii; posiadanie zbyt rozległej i dogłębnej wiedzy uważane jest niekiedy za przeszkodę w sprawnym osiąganiu praktycznych celów. Teoretyczne rozważania zaś zdają się czasem służyć samym sobie; zastosowania praktyczne i związek z życiem uważa się często za mało istotną własność dobrej teorii. Obydwie zaś dziedziny: i teoria, i praktyka wydają się we współczesnej świadomości naukowej „uodpornione” na wpływy moralności, gdyż ci, którzy się nimi zajmują, często uważają, że zasady moralne mają charakter zewnętrzny i nie są istotne dla wyznaczanie reguł i celów poznawczych czy zasad skutecznego działania.

Taka sytuacja rozszczepienia między teorią, praktyką i moralnością dotkliwie daje się we znaki w podejściu do zagadnień związanych z wychowaniem. Trudno przyjąć, aby wychowanie rozumiane jako działalność praktyczna, tj. najogólniej rzecz biorąc, pomoc w doskonaleniu człowieczeństwa osoby – jak je określa papież Jan Paweł II – realizowało się bez uwzględniania wiedzy o osobie czy moralności. W wychowaniu nie trzeba w jakiś sposób integrować tych trzech sfer ludzkiego życia: teorii, praktyki i moralności, ponieważ współistnieją one w rzeczywistości osoby. Należy tylko umieć odczytać tę rzeczywistość i właściwie rozpoznać zachodzące między nimi związki.